Trong dòng chảy văn hóa truyền thống của người Việt, việc tính toán và gọi tên thời gian ban đêm theo “canh” là một nét độc đáo, ẩn chứa nhiều triết lý về đời sống và sức khỏe. Nhiều câu tục ngữ, lời khuyên của cổ nhân vẫn còn giá trị đến ngày nay, đặc biệt là những lời nhắc nhở liên quan đến “canh 3”. Vậy, Canh 3 Là Mấy Giờ theo cách tính của người xưa, và những lời khuyên ấy có ý nghĩa gì đối với cuộc sống hiện đại? Bài viết này sẽ cùng bạn giải mã những bí ẩn thú vị này, đồng thời mang đến góc nhìn sâu sắc về phong tục và kinh nghiệm sống quý báu từ ngàn xưa. Để hiểu rõ hơn về hệ thống thời gian này, bạn có thể tham khảo thêm về cách tính giờ theo con giáp của người xưa.
Hệ thống “Canh” trong cách tính giờ của người Việt xưa
Người xưa không dùng đồng hồ như chúng ta ngày nay mà tính thời gian theo các “canh” vào buổi đêm. Hệ thống này bắt đầu từ 19 giờ tối hôm trước và kéo dài đến 5 giờ sáng hôm sau. Mỗi “canh” tương ứng với khoảng thời gian 2 giờ đồng hồ hiện đại, tạo thành tổng cộng 5 canh. Cụ thể như sau:
- Canh 1: Tính từ 19 giờ tối đến 21 giờ tối, tức là giờ Tuất.
- Canh 2: Tính từ 21 giờ tối đến 23 giờ tối, tức là giờ Hợi. (Sửa “giờ Kỷ Hợi” thành “giờ Hợi” cho đúng với con giáp)
- Canh 3: Tính từ 23 giờ đêm hôm trước đến 1 giờ sáng hôm sau, tức là giờ Tý.
- Canh 4: Tính từ 1 giờ sáng đến 3 giờ sáng, tức là giờ Sửu.
- Canh 5: Tính từ 3 giờ sáng đến 5 giờ sáng, tức là giờ Dần.
Từ cách tính này, chúng ta có thể dễ dàng lý giải những câu tục ngữ như “Nửa đêm ngủ, canh năm dậy”. Câu nói này muốn nhắc đến hình ảnh một người phải thức dậy từ rất sớm, khi trời còn tờ mờ sáng (canh 5 là từ 3h đến 5h sáng), để bắt đầu công việc nặng nhọc, thể hiện sự cực khổ, vất vả trong cuộc sống. Đối với những người quan tâm đến vận mệnh và sự hòa hợp, việc tìm hiểu tương hợp tuổi cũng là một phần không thể thiếu trong văn hóa dân gian.
Canh 3 là mấy giờ? Lời khuyên “chớ tham nữ sắc” từ cổ nhân
Khi nhắc đến canh 3, điều đầu tiên chúng ta cần xác định rõ là canh 3 là mấy giờ. Theo cách tính của người xưa, canh 3 kéo dài từ 23 giờ đêm hôm trước đến 1 giờ sáng hôm sau, tương ứng với giờ Tý. Đây được xem là khoảng thời gian vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người theo quan niệm y học cổ truyền.
Người xưa cho rằng, canh 3 là lúc cơ thể cần được nghỉ ngơi sâu nhất để các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan, thực hiện quá trình giải độc và phục hồi chức năng. Nếu vào thời điểm này, con người còn ham muốn dục vọng, không tiết chế trong quan hệ nam nữ, sẽ cản trở quá trình thải độc của gan. Việc này kéo dài không chỉ gây áp lực cho gan mà còn tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe của thận. Điều này thể hiện sự tinh tế trong việc quan sát và đúc kết kinh nghiệm sống của cổ nhân, đặt sức khỏe lên hàng đầu. Hiểu rõ các yếu tố phong thủy có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, ví dụ như tìm hiểu màu sắc hợp mệnh của bạn.
Canh 1 và lời nhắc nhở “không ăn lúc nửa đêm”
Ngoài “Canh ba chớ tham nữ sắc”, câu tục ngữ “không ăn lúc nửa đêm” hay “không ăn vào canh một” cũng là một kinh nghiệm sức khỏe đáng suy ngẫm từ cổ nhân. Canh 1 theo cách tính giờ xưa là khoảng thời gian từ 19 giờ tối đến 21 giờ tối, tức là giờ Tuất.
Ngày nay, nhiều người cảm thấy khó lý giải câu nói này vì đây là khung giờ mà phần lớn mọi người tan làm, về nhà ăn bữa tối. Tuy nhiên, nếu đặt vào bối cảnh sinh hoạt của người xưa, mọi việc trở nên rõ ràng hơn. Người xưa thường làm việc theo quy luật mặt trời mọc, nghỉ ngơi khi mặt trời lặn. Họ thường dậy vào 5 giờ sáng và đi ngủ lúc 9 giờ tối. Do đó, việc ăn cơm tối trong khoảng canh 1 (19h-21h) cũng giống như việc chúng ta ăn đêm xong rồi đi ngủ ngay lập tức. Điều này không chỉ không tốt cho hệ tiêu hóa mà về lâu dài còn dẫn đến viêm dạ dày nghiêm trọng, thậm chí là phát bệnh.
Người xưa còn có thói quen không ăn cơm quá trưa, thậm chí có lệnh cấm ăn vào giờ giới nghiêm. Bởi vậy, cổ nhân thường chỉ ăn hai bữa sáng và trưa, còn tối thì không. Điều này có lý do nhất định, vì buổi tối là thời gian để các cơ quan nội tạng được nghỉ ngơi, chuẩn bị tinh thần cho một ngày mới. Việc không để hệ tiêu hóa làm việc quá tải vào ban đêm giúp giảm áp lực cho nội tạng, duy trì sức khỏe tổng thể. Những quan niệm kinh doanh của người xưa cũng thường gắn liền với giờ giấc và quy luật tự nhiên, hướng đến sự hanh thông, bền vững.
Đương nhiên, trong xã hội hiện đại, lối sống “Sáng đi làm, tối nghỉ ngơi” đã có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, ý nghĩa cốt lõi của câu tục ngữ “Canh ba chớ tham nữ sắc, không ăn vào canh một” vẫn còn nguyên giá trị. Đây là lời nhắc nhở sâu sắc từ tiền nhân về việc điều độ trong ăn uống và sinh hoạt, sống lành mạnh để giữ gìn sức khỏe. Việc hiểu rõ những lời khuyên này không chỉ giúp chúng ta bảo vệ bản thân mà còn kết nối với trí tuệ và kinh nghiệm sống quý báu của thế hệ đi trước. Từ những giải mã điềm báo dân gian đến lời khuyên về sức khỏe, tất cả đều là kho tàng tri thức cần được gìn giữ và học hỏi.